Fırıncıların sorunlarının araştırılması hakkında meclise önerge verildi. Önergeye ilişkin söz alan İYİ Parti Milletvekili Ayhan Altıntaş, ekmek maliyetlerinin katlandığını belirtti. Un fiyatlarının 135 liradan 300 liranın üzerine çıktığına dikkat çeken Altıntaş, keza ekmek mayasının, elektrik, doğalgaz ve diğer girdi fiyatlarını katlandığını ve bu yüzden fırıncıların zarar ettiğini belirtti.
Ekmek fiyatlarının 3,5-4 liraya kadar çıktığını hatırlatan Altıntaş, fırıncıların sorunlarını şu rakamları vererek açıkladı;
Ekmek, ülkemizdeki en temel gıda maddesidir. Neredeyse her sofrada aranan bir unsurdur. Ancak son dönemde ülkemizde yaşanan ekonomik sorunlar unlu mamullerin ve tabii ekmeğin fiyatını da ciddi manada etkilemiştir. Ankara’da fırınlarda 200 gram ekmek, 2 lira 25 kuruştan satılmaktayken Ankara Büyükşehir Belediyesine bağlı halk ekmek büfelerinde 1 lira 25 kuruştur. Mesela, hemen her ekonomik sorunda halka reva olarak gördüğümüz simit, halk ekmeklerde dâhil 2 liraya yükselmiştir, fırınlarda ise 3 buçuk, 4 liradan satılmaktadır. Sadece simit hesabı yaparsak 4 kişilik bir aile için kişi başı her öğün bir simit alınsa aylık maliyet 1.260 lira oluyor.
Halk ekmek büfelerinde ekmek görece daha ucuz satıldığı için halk, büfeler önünde uzun kuyruklar oluşturuyor. Medyada bu uzun kuyruklar çok yer aldı. İnsanların neden bu sıralara mecbur bırakıldığını düşünmeden bu kuyrukların kurgusal olduğunu söyleyenler dahi çıktı. Sorumluluk belediye başkanlarına yıkılmaya çalışıldı. Bu konuda fırıncılarla görüşmeye karar verdik. Anladık ki ekmek fiyatlarındaki bu artışın sorumlusu fırıncılar değil, aslında, bu artışın mağduru fırıncılar.
Ekmek fiyatlarının artışında işletme giderleri yanında un, maya gibi kalemlerin fiyatlarındaki fahiş artışlar yatıyor. Fırıncıları da mağdur eden durum bu. Fırıncılar sattıkları ekmekle, artan girdi maliyetlerini dahi tam olarak karşılayamadıklarını söylüyorlar. Yani fırıncılar üretim yaptıkça resmen zarar ediyorlar. Bu konuda görüşme yaptığımız Türkiye Fırıncılar Federasyonu da bu durumdan dert yanmakta, bazı illerde haftada 2-3 fırının kapanmak zorunda kaldığını söylemektedir. Satış fiyatlarının üretim maliyetini karşılayamaması hâlinde fırıncılar ne yapsın? Ya üretimden vazgeçiyor ya da iflas ediyorlar. Bu vahim bir tablodur değerli arkadaşlar.
Bakın, ekmek üretimi için kullanılan unun 50 kilogramlık çuval fiyatı bir senede 135 liradan 300 liranın üzerine çıkmış. Mayanın fiyatı 100 liradan 150 liraya çıkmış. Bunların yanında kira, elektrik, su, işçilik gibi işletme giderleri de var, onlar da yaklaşık yüzde 70 artmış durumda. Fırıncılar, ekmeğin kalitesini düşürmeden üretim yapmak için resmen mücadele veriyor. Kaldı ki fırıncılar da insan; ihtiyaçları var, onlar da geçinmek için uğraşıyorlar. Fırıncılar “Bu girdi maliyetleri göz önüne alındığı zaman, kârı geçtik, zarar etmememiz için ekmeğin kilosunun en az 14-15 liraya çıkarılması gerekli.” diyorlar. Ancak bu durum halkın alım gücünü daha da düşürecektir, bunun da dengesinin tutturulması gerek. Yine, fırıncılar, eskiden un üreticisinden vadeli ödemeyle un alabildiklerini ancak un üreticilerinin de artık sadece ön ödemeli un sattıklarını söylüyorlar. Bunun da yine, kendilerini zora sokan bir durum olduğunu ifade ediyorlar.
Neticede, çiftçiler ve un üreticileri de ekonomik krizden etkilenmiş, neredeyse önünü göremez hâle gelmiştir. Bunun sonucunda, çiftçiden fırıncıya tüm üretim zinciri mağdur durumdadır. Mademki üretimi destekliyoruz, üretim zincirinde yer alanların, özellikle fırıncıların bu sorunlarını da iyice anlamamız gerekiyor.
Değerli arkadaşlar, evet, devlet destek olmaya çalışıyor. Un fiyatları fırıncıları zorlamasın diye un üreticilerine buğday desteği verilse de fırıncılar bunun yetersiz olduğunu belirtmekte, bu destekle 200 lira civarına aldıkları unun ihtiyaçlarının yalnızca yüzde 40’ını karşıladığını söylemektedirler; bu da kesinlikle yetersizdir. Ekmek fiyatları arttırılmadan girdi fiyatlarının düşürülmesi vatandaşın lehine bir çözüm olacaktır.
Ülkemizde gelişen ekonomik problemlerden fırıncıların da dolayısıyla ekmek fiyatlarının da ciddi şekilde etkilendiği ortadadır. Bu durum, hâlihazırda geçim sıkıntısı yaşayan halkın bütçesini iyice zora sokuyor.
Devletin yapması gereken, ekmek sıkıntısına yol açmamak, bu nedenle de fırıncı esnafını mağdur etmemek gerekliliğidir. Ekmek fiyatlarındaki artışın önüne geçilmesi, fırıncıların mağduriyetlerinin giderilmesi, esnafa destek olunması için fırıncı esnafının sorunlarının araştırılması, alınacak tedbirlerin belirlenmesi amacıyla verdiğimiz araştırma önergesine destek vermenizi bekliyor, Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.