Mülteci krizi konut fiyatlarını ve daire kiralarını da etkiledi. Konut stoğu 90 bine kadar düştü. Buda son 5 ayda İstanbul’un bazı bölgelerinde konut fiyatlarının yüzde 30-70 arasında, bazı bölgelerde ise yüzde 100’e kadar artmasına neden oldu. Konut fiyatları gibi daire kiraları da bir o kadar arttı. Ama asıl sorun, hergün artan mülteci krizinden dolayı özellikle İstanbul’da konaklama sorunu olabileceği öngörülüyor.
Suriye ve Afgan mültecileri ve Afrika’dan gelen yabancılar belirli bölgeleri seçmeye başladı. Mültecilerin arttığı bölgelerde ise Türk vatandaşları başka bölgeleri tercih eder duruma geldi. İstanbul’da Suriye ve Afgan mültecilerin en fazla tercih ettiği bölgeler arasında Bağcılar, Esenler, Ümraniye, Bahçelievler, Zeytinburnu gelirken Afrika’dan gelen çoğu öğrenci Esenyurt ve Avcılar ilçesini tercih ediyor. Öyle ki bu bölgelerde satılık daireler ve kiralık dairelerin sayısı yüzde 72 azaldığı belirtiliyor. Buda hem konut fiyatlarını hem de kira bedelini oldukça yükseltiyor. Keza diğer bölgelerde de durum farklı değil.
Türkiye’de ev sahibi olmak her geçen gün daha da zorlaşıyor. Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, konut fiyatları 2021 Haziran itibarıyla Türkiye genelinde ortalama yıllık yüzde 30 oranında arttı.
Birçok sektör temsilcisi, konut fiyatlarında artışın yıllık yüzde 30-70 aralığında olduğuna işaret ediyor. Bazı bölgelerde bu artış yüzde 100’leri buluyor.
Gelinen noktada, İstanbul’daki sıfır daire fiyatları semtine göre değişmekle birlikte 1 milyon TL’leri aşar hale geldi.
‘FİYAT DÜŞÜŞÜ İÇİN NEDEN YOK’
Sozcu.com.tr’ye konuşan İstanbul Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Nizamettin Aşa, halihazırda İstanbul’da ev sahibi olmak isteyenlerin 700-750 bin TL’yi gözden çıkarması gerektiğini söylüyor. Bu tutar pandemi öncesinde 200 bin-500 bin TL arasındaydı.
Eva Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı ise, “Orta gelirli insanların ev sahibi olması çok zorlaştı. İnşaat maliyetleri bu kadar yükselmişken konut fiyatlarının düşmesi için bir neden de göremiyorum. Türkiye, bir barınma sorununa doğru gidiyor” diye konuştu.
ÜLKE GENELİNDE YÜZDE 30-70 ARASINDA ZAMLANDI
Yazıcı’nın aktardığına göre, ülke genelinde son bir yılda konut fiyatlarındaki artış bazı bölgelerde yüzde 30 iken bazı yerlerde de yüzde 70’i buluyor. İstanbul Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Nizamettin Aşa ise bu oranların İstanbul’da yüzde 100’ü bulduğunu söyledi.
Yazıcı, pandemiden bu yana konut fiyatlarının artmasındaki ana nedenleri ‘düşük faizli konut kredilerinin talebi artırması’, ‘evden çalışmanın yaygınlaşmasının talebi artırıcı bir etki yapması’, ‘yeni projelerinin olmaması ve azalan konut stoklarının etkisiyle arz ve talep dengesinin bozulması’ ile ‘artan inşaat maliyetleri’ şeklinde sıraladı.
İSTANBUL’DA KONUT STOKU 90 BİNE DÜŞTÜ
İstanbul’da her yıl ortalama 250 bin konut satılırken 2021 yaz ayları itibarıyla 90 bin konut stoku olduğu bilgisini veren Yazıcı, “Kentte şu an en az 200 bin konut stoku olması gerekiyor ki arz ve talep birbiriyle dengeli olsun. Ancak son araştırmamıza göre, İstanbul’da şu anki konut stoku miktarı 90 bin adet. Bu miktar Covid-19 pandemisinin başında 250-300 bin idi. Faiz kampanyasıyla birlikte stoklar eridi. O günden bugüne de fiyatlar artarak bugünlere geldi” dedi.
Gelinen noktada konut fiyatlarının düşmesi için bir neden göremediğini de aktaran Yazıcı, “Fiyatlar sabit kalırsa avantaj sayarım” diye konuştu.
SIFIR DAİRELER İKİYE KATLADI
İstanbul Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Nizamettin Aşa ise, gelecek bir yıllık dönemde konut fiyatlarında aşırı artışlar beklemediğini; 2022’de kentsel dönüşümün kısmen tamamlanması ihtimalinin konut fiyatlarının sabit kalmasında rol oynayabileceğini dile getirdi.
Aşa’nın verdiği bilgiye göre, kentteki 5-15 yaş aralığındaki bir binada bulunan daireler, bir yıl içinde ikinci el ev fiyatlarından yüzde 50 daha pahalı hale geldi. Aynı dönemde sıfır dairelerin ise ikinci el daire fiyatlarını ikiye katladı.
“İstanbul’da sıfır bir binada 2+1, 3+1 bir daire almanın bedeli 1 milyon liradan aşağı değil” diyen Aşa, “Sıfır evler pandemi öncesinde de yüksekti. Ancak şimdi en az 700 bin TL’yi gözden çıkarmak hale geldi” diye konuştu.
‘TOPLU ULAŞIMI GÖZE ALIRSAN…’
Aşa ayrıca, artan pahalılığın ev sahibi olmak isteyenlerin semt tercihlerini değiştirmek zorunda kaldığına da işaret ediyor.
İstanbul’da her gün birden fazla toplu taşıma aracına binmeyi göze aldıktan sonra ev sahibi olmanın daha kolay olabileceğini ifade eden Aşa, şöyle devam etti: “İstanbul’da alternatif bitmez. Toplu ulaşım yaygınlaştı. Mecidiyeköy, Kuştepe’de 300 bin TL’ye ya da Esenyurt’ta 250 bin TL’ye daire alınabilir hâlâ” diye konuştu.
KREDİLİ SATIŞLAR TEMMUZDA YÜZDE 84 DÜŞMÜŞTÜ
Öte yandan, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Konut Satış İstatistikleri, faizlerin yükselmesinden sonra kredili satışlardaki çarpıcı düşüşleri ortaya koyuyor.
Son açıklanan Temmuz 2021 verilerine göre, ülke genelinde konut satışları temmuzda bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 53 azalarak 107 bin 785’e geriledi. Kredili satış olarak nitelendirilen ipotekli konut satışları ise, temmuzda bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 84.3 azalarak 20 bin 553’e düştü.
